Ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmeyen İstaponoç (Buzlupınar) Köprüsü bir arkadaşın evinde, "öteki misafir" kılığında çıktı karşıma. Öteki misafirin telefonunda güzel doğa fotoğrafları vardı, onlara talip oldum, bir kısmını göndermeyi vaat etti, sözünü tuttu da sağ olsun. Devamını da bekliyorum, gönderir inşallah. Neyse, konuya gelelim, bazı yerlerde ismi İstoponos Köprüsü olarak da geçiyor konunun. Bulunduğu yer Rize Çayeli Senoz Vadisi. Uzunluğu 40, genişliği 2.2, yerden yüksekliği 35 metre.
İstoponos (Kapalı Köprü) 
Mahallesinde yaşayan insanların büyük dereyi geçip de ana yola varmalarının başka yolu yokmuş. İnsanlar, o günlerin zor şartlarına rağmen imece usulü çalışarak köprüyü yeniden yapmayı başarmışlar.
Zaman içinde çeşitli onarımlar geçiren köprünün çürüyen ahşap örtüsü 80'li yıllarda bir hayırseverin yardımıyla galvanizli saçla örtülmüş. 2008'e kadar kullanılan İstaponoç (Buzlupınar) Köprüsü 2008 yılında, sert bir rüzgar yüzünden yine zarar görmüş; ana iskelet dışında kalan kısımları yıkılmış. Bölge sakinleri bunun sebebinin yakın çevrede 1988'den beri işletilmekte olan taş ocakları olduğunu düşünüyorlar. Bu teze göre vadinin sert rüzgarların önünde bir savunma duvarı oluşturan doğal yapısı taş ocakları yüzünden bozulmuş.
2008'deki olaydan sonra çevre halkı köprüyü tamir etmek istemişler, tıpkı 100 yıl önce dedelerinin yaptığı gibi. Ancak, çok özel bir mimarisi olan köprünün onarılmak yerine yeniden yapılmasının daha doğru olacağı düşünülmüş. Trabzon Tabiat Varlıkları Koruma Kuruluna yapılan başvurunun kabul edilmesiyle köprü tarihi eser olarak tescil edilmiş. Böyle olunca yapıya kurul izni olmadan kimse dokunamıyor.
Buzlupınar Köprüsü 4 yıl boyunca restore edilmeden öylece beklemiş. Hatta bu yüzden civarda yaşayanlar tarihi eser kabul edilmesi için başvuru yapanlara sitem etmişler. Restorasyon 2012 - 16 yılları arasında, kestane ağacı kullanılarak yapılmış. Köprünün iki ayağı arasındaki uzaklık, konsol kirişlerle 21.8 metreden 13.5 metreye indirilmiş.
Bu noktada "Konsol kiriş nedir?" diye merak edip baktım; bir ucu bir dayanağa oturup diğer ucu boşlukta olan yatay kirişlere böyle deniyor. Fotoğraflarda belli olduğunu sanıyorum, taş ayaklardan ileriye doğru boy boy bir şeyler çıkıyor, onlar olması lazım. Aşağıdakilerde baya yakından görülüyor mesela.
Köprünün bulunduğu Senoz Vadisi Rize'nin en yeşil yerleri arasında sayılıyor. Ancak, geleneksel mimariyle uyumsuz başıbozuk yapılaşma, HES projeleri, kum ve mıcır eleme tesisleri, taş ocakları falan derken ne kadar uzun süreyle öyle kalır bilinmez.
Fotoğraflar için teşekkür ederim Ahmet Taşpınar (Instagram: taspinar3453 )
Çekim tarihi: 2020
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder